Marek Kaiper
Instalacje 220 V spotykane były dotąd jedynie na jachtach morskich. Jednak rozwój techniki i jej miniaturyzacja spowodowały montaż takich instalacji także na dużych jachtach śródlądowych. Współczesne jachty żaglowe i motorowe projektowane są tak, by zapewnić użytkownikowi maksimum wygody oraz aby umożliwić mu używanie na jachcie domowych urządzeń elektrycznych − kuchennych i audiowizualnych. Jachtowe instalacje 230 V przeznaczone są do zasilania: ładowarek akumulatorów (najczęściej montowanych na stałe w jachcie), podgrzewaczy wody, ogrzewaczy wnętrza, suszarek do włosów, kuchenek elektrycznych, w tym także mikrofalowych, piekarników, grillów elektrycznych, laptopów oraz urządzeń audiowizualnych.
Falowniki
Oczywistą wadą tego typu zasilania jest możliwość korzystania z niego jedynie w portach wyposażonych w dostępne przyłącze. Ale i tu wkraczać zaczyna technika, oferując wiele typów miniaturowych zespołów prądotwórczych, zapewniających ciągłość zasilania napięciem 230 V podczas postoju w miejscach bez dopływu energii elektrycznej lub nawet w czasie pływania. Podobną rolę spełniają falowniki, nazywane też przetwornicami napięcia lub inwertorami − zamieniają one napięcie stałe 12 V z akumulatora na napięcie zmienne 230 V. Wadą falowników jest duże zużycie prądu, niektóre ich typy zaopatrzone są w układ wyłączający falownik przy spadku napięcia na akumulatorze do 10,5 V.
Przegrzanie sieci
Dobór właściwego przekroju przewodów zabezpiecza instalację przed nagrzewaniem (przyśpieszone starzenie izolacji i utrata jej właściwości ochronnych), przegrzaniem, spaleniem, stopieniem przewodów. Przekrój przewodu zależy od obciążenia, długości przewodu oraz temperatury otoczenia. Przyczyną nagrzewania przewodów może być także zwiększenie rezystancji złącz elektrycznych. Spowodowane jest to utlenianiem powierzchni złącz ich zabrudzeniem lub rozluźnieniem styków. Szczególnie narażone są na to styki gniazd i wtyczek elektrycznych. Nagrzewanie się elementów instalacji może być przyczyną pożaru na jachcie. Dlatego też należy okresowo kontrolować instalację elektryczną oraz spryskiwać wszystkie połączenia elektryczne specjalnym preparatem (np. McKenic 9W1 lub CRC Industries Inc. QD Electronic Cleaner).
Zabezpieczenia. Bezpieczniki
Instalacje 230 V zabezpiecza się głównym bezpiecznikiem, najlepiej nadmiarowo prądowym (automatycznym). Każdy obwód wychodzący z tablicy rozdzielczej powinien być zabezpieczony swoim bezpiecznikiem. Urządzenia o dużej mocy (ogrzewacze wody, ogrzewacze wnętrzowe) powinny być zasilane z osobnych obwodów. Przydatnym elementem instalacji 230 V jest wskaźnik obecności napięcia (lampka kontrolna, woltomierz). Sygnalizuje on i zarazem ostrzega, że instalacja jest pod napięciem. Instalacje elektryczne na jachcie są narażone na bryzgi wody, kondensację pary wodnej, silne nagrzewanie promieniami słonecznymi, drgania i wibracje oraz możliwość zalania wodą. Wszystko to zwiększa ryzyko porażenia prądem elektrycznym. Dlatego też w celu zabezpieczenia załogi jachtu należy stosować wyłączniki przeciwporażeniowe, najczęściej różnicowo-prądowe lub transformatory separacyjne.
Fot. arch. autor
Cały materiał przeczytasz w “Jachtingu” 3-4/2022
