21 czerwca 2025 zmarła, w wieku 94 lat, kapitan Danuta Kobylińska-Walas. Danuta Kobylińska-Walas była pierwszą kobietą w Polsce pełniącą funkcję kapitana żeglugi wielkiej.
Krótki życiorys
Kapitan Danuta Kobylińska – Walas była inspiracją dla wielu kobiet w Polsce i otworzyła im drogę do edukacji i kariery morskiej. W 1951 roku, jako jedna z nielicznych kobiet, ukończyła Państwową Szkołę Morską w Szczecinie na Wydziale Nawigacyjnym. A w 1962 roku została pierwszą Polką, która uzyskała dyplom kapitana żeglugi wielkiej.
Dom rodzinny
Była panienką z „dobrego domu” – urodziła się w 1931 w majątku rodziców na Mazowszu w Kozietułach. Kozietuły to gniazdo rodowe rodu Skarbków Kozietulskich herbu Abdank. Mała Danuta nie poddawała się typowym arystokratycznym konwenansom. Od nauki gry na fortepianie i francuskiego wołała konie i pływanie. Doskonale pływała żabką i miła zielony kostium, dlatego od rodziny otrzymała przydomek „Żaba”. I ten został z nią na zawsze. W poźniejszych latach tytułowano ją również: Kapitan w spódnicy, Madame Commandante, Woman Sea Captain oraz Madame la Capitaine, Frau Kapitän. Beztroskie życie i dzieciństwo przerwał wybuch II Wojny Światowej. W 1939 roku Niemcy zajęli XIX wieczny dwór wraz z majątkiem. Rodzina dostała nakaz przeniesienia się do budynku folwarcznego. Danuta Kobylińska – Walas na zawsze opuściła rodowy majątek w 1945 roku. Stało się to po wypędzeniu właścicieli przez okupującą Polskę Armię Radziecką, której żołnierze zajęli i splądrowali dwór.
Życie po wojnie
W 1945 Pani Danuta wraz z rodziną dotarła do Kamienia Pomorskiego, gdzie bliskość morza pozwoliła jej realizować w pełni swoje pasje żeglarskie. Niezwłocznie zapisała się na kurs żeglarski, który ukończyła w 1946 roku i od tej pory sukcesywnie dążyła do realizacji planu zdobycia zawodu marynarza zawodowego, co w tamtych czasach było marzeniem praktycznie nieosiągalnym dla kobiet. Dzięki sile charakteru jej się udało i ostatecznie na morzu przepracowała wiele lat, w tym 17 jako kapitan, dowodząc statkami polskiej floty handlowej, m.in. statków m/s Kołobrzeg II, m/s Powstaniec Wielkopolski, m/s Uniwersytet Toruński, m/s Bieszczady, m/s Malbork i m/s Kopalnia Wujek.
Strajki, odznaczenia
Wykazała się odwagą i niezłomnym charakterem podczas strajków grudniowych w 1970 roku. Jej jednostka wspierała wtedy protestujących szczecińskich stoczniowców, co spotkało się z uznaniem strajkujących i opinii publicznej. Jej szlachetna postawa i praca zawodowa były zauważane i doceniane czego wyrazem były liczne odznaczenia, w tym otrzymała Złotą Odznakę Honorową Gryfa Pomorskiego i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1997 roku została wydana książka poświęcona życiu Danuty Kobylińskiej-Walas – „Pierwsza po Bogu”, autorstwa Eugeniusza A. Daszkowskiego.
Danuta Kobylińska-Walas była związana z morzem nie tyko zawodowo, ale również osobiści. Jej pierwszym mężem był oficer marynarki Czesław Walas, który przez wiele lat pływał z nią na statkach. Niestety zginał podczas polowania w 1975, niedługo po tym jak uzyskał stopień kapitana żeglugi wielkiej. Kapitanem żeglugi wielkiej jest również ich syn Konrad Walas. Danuta Kobylińska-Walas wyszła ponownie zamąż za reżysera operowego Edmunda Waydę.
Panią Kapitan żegna Polska Żegluga Morska P.P
Na profilu Facebook Polskiej Żeglugi Morskiej P.P można przeczytać wzruszające pożegnacie, które przytaczamy w całości:
Odeszła na wieczną wachtę Pani Kapitan Danuta Kobylińska-Walas.
Z wielkim smutkiem żegnamy Panią Kapitan Żeglugi Wielkiej Danutę Kobylińską-Walas – wybitną postać branży morskiej, pierwszą kobietę w Polsce, która zdobyła stopień kapitana żeglugi wielkiej. W imieniu grupy Polskiej Żeglugi Morskiej P.P. składamy wyrazy szczerego współczucia dla Rodziny i Bliskich.
Jej morska droga była związana przez wiele lat z Polską Żeglugą Morską P.P. w Szczecinie. To właśnie na statkach PŻM kpt. ż.w. Danuta Kobylińska-Walas przeszła wszystkie szczeble kariery morskiej, aż do objęcia najwyższej funkcji kapitańskiej. W 1962 roku jako pierwsza kobieta w historii PŻM objęła dowództwo nad pełnomorskim statkiem handlowym. Dowodziła m.in. m/s “Kopalnia Wujek”, m/s ” Toruń”, m/s ” Bieszczady” czy m/s “Malbork”, prowadząc je przez porty świata z najwyższym profesjonalizmem, rozwagą i szacunkiem dla morza.
Jej obecność na mostku kapitańskim w czasach, gdy żegluga była niemal wyłącznie domeną mężczyzn, miała wymiar przełomowy. Zyskała ogromny autorytet zarówno wśród załóg, jak i w środowisku międzynarodowym. Pani Kapitan była także mentorką dla młodych adeptów sztuki morskiej, promowała polską kulturę morską, a jej życie i służba stały się inspiracją dla kolejnych pokoleń.
Pani Kapitan – dziękujemy za odwagę, pionierstwo i niezłomność na morskich szlakach.
opr. Izabela Horwood
